W dniach 20-21 kwietnia 2014 r. odbyła się w Bibliotece Narodowej w Warszawie konferencja
"Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycja zmian
w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej".
"Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycja zmian
w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej".
TOMASZ MAKOWSKI, dyrektor Biblioteki Narodowej, przewodniczący Krajowej Rady Bibliotecznej serdecznie powitał bibliotekarzy, wygłosił referat Biblioteki w 2015 roku. Stan obecny, postulaty zmian, szanse i zagrożenia. Następnie zaprosił do dyskusji na temat wprowadzenia nowego języka informacyjno-wyszukiwawczego służącego do opracowania przedmiotowego zbiorów bibliotecznych.
Zwrócił uwagę, że biblioteki posiadają ogromne zasoby, które obecnie są trudno wyszukiwalne przez użytkownika. Należy więc „otworzyć” je dla czytelników przez wprowadzenie nowoczesnego systemu wyszukiwania opartego na relacyjnych bazach danych. Wiąże się to z wprowadzeniem nowego sposobu rzeczowego opracowania zbiorów z użyciem Deskryptorów Biblioteki Narodowej (DBN).
Na świecie biblioteki stosują deskryptory i wyszukiwanie fasetowe i dlatego mogą się poszczycić atrakcyjnymi serwisami.
Na poparcie tezy dotyczącej konieczności wprowadzenia Deskryptorów BN odwołał się do zagranicznych osiągnięć w tej dziedzinie. Zaproszeni goście opowiedzieli o swoich doświadczeniach w zakresie stosowania deskryptorów i wyszukiwania fasetowego.
TED FONS, dyrektor wykonawczy, WorldCat, OCLC
Strategies for Exposing Library Data on the Web & The Next Generation of Library Data
VINCENT BOULET, szef pracowni KHW, Bibliothèque nationale de France, Sekretarz Rady VIAF
VINCENT BOULET, szef pracowni KHW, Bibliothèque nationale de France, Sekretarz Rady VIAF
Putting data forward on the Web: the data.bnf.fr Project
ROBERT JACOBS, Director for Northern Europe, Innovative Interfaces Inc.
ROBERT JACOBS, Director for Northern Europe, Innovative Interfaces Inc.
New developments in ILS software - API's, Apps, Mobile
Wprowadzenie teoretyczne zapewniły referaty, w których autorzy zwracali uwagę przede wszystkim na korzyści płynące z zastosowania deskryptorów.
MARTA CICHOŃ, Zespół Bibliotekarza Systemowego BN
Katalogowanie oparte na encjach
JAROSLAW PACEK, kierownik Instytutu Bibliograficznego
JAROSLAW PACEK, kierownik Instytutu Bibliograficznego
Model FRBR, RDA i nowe pola w formacie MARC21 z grupy pól 3XX
JAKUB KALINOWSKI, kierownik Pracowni Deskryptorów BN
JAKUB KALINOWSKI, kierownik Pracowni Deskryptorów BN
Deskryptory Biblioteki Narodowej
Jego zdaniem DBN to uproszczony JHP BN. Baza DBN opierać się będzie na słownictwie JHP BN. Będą wprowadzane stopniowe zmiany. Na pewno jednak nastąpi rezygnacja z gramatyki pozycyjnej JHP BN. Będzie wspólna baza opisu formalnego i przedmiotowego. Zostanie zastosowane wyszukiwanie fasetowe poprzez granulację danych, czyli nie łączenie informacji różnych rodzajów.
Pojawią się nowe pola w formacie MARC 21 z zakresu pól 3XX, 4XX, 5XX i 6XX, np.
336 – typ zawartości
337– typ odtwarzania
338– typ nośnika
380 – forma dzieła
385 – odbiorca
386 – cecha kulturowo-etniczna
388 – czas powstania dokumentu
648 – zakres chronologiczny zagadnień zawartych w dokumencie
658 – dziedzina (ujęcie), której dotyczy dokument
Pole 648 opisujące zakres chronologiczny zawartości dokumentu będzie określać głównie wiek zawartych w dokumencie treści, a w przypadku wieku XX-tego wprowadzono dodatkowo podział 6 przedziałów szczegółowych: 1901-1914, 1914-1918, 1918-1939, 1939-1945, 1945-1989, 1989-2000.
Zmienią się również sformułowania w znanych już polach opisu MARC 21 i tak, np. nazwy geograficzne zastosowane zostaną w szyku naturalnym. Obowiązkowe będzie dopowiedzenie do nazw obiektów geograficznych. Dokładniejsze będzie również określenie położenia miejscowości poprzez podanie województwa, powiatu i gminy.
W bazie DBN zachowane będą relacje. Użytkownik przy wyszukiwaniu informacji mógłby korzystać z systemu linków do zagadnień pokrewnych, będzie mógł zawężać lub poszerzać zakres poszukiwań w zależności od potrzeb.
GRAŻYNA FEDEROWICZ, kierownik Korpusu Publikacji Polskich, członek Sekcji Bibliografii IFLA
Pojawią się nowe pola w formacie MARC 21 z zakresu pól 3XX, 4XX, 5XX i 6XX, np.
336 – typ zawartości
337– typ odtwarzania
338– typ nośnika
380 – forma dzieła
385 – odbiorca
386 – cecha kulturowo-etniczna
388 – czas powstania dokumentu
648 – zakres chronologiczny zagadnień zawartych w dokumencie
658 – dziedzina (ujęcie), której dotyczy dokument
Pole 648 opisujące zakres chronologiczny zawartości dokumentu będzie określać głównie wiek zawartych w dokumencie treści, a w przypadku wieku XX-tego wprowadzono dodatkowo podział 6 przedziałów szczegółowych: 1901-1914, 1914-1918, 1918-1939, 1939-1945, 1945-1989, 1989-2000.
Zmienią się również sformułowania w znanych już polach opisu MARC 21 i tak, np. nazwy geograficzne zastosowane zostaną w szyku naturalnym. Obowiązkowe będzie dopowiedzenie do nazw obiektów geograficznych. Dokładniejsze będzie również określenie położenia miejscowości poprzez podanie województwa, powiatu i gminy.
W bazie DBN zachowane będą relacje. Użytkownik przy wyszukiwaniu informacji mógłby korzystać z systemu linków do zagadnień pokrewnych, będzie mógł zawężać lub poszerzać zakres poszukiwań w zależności od potrzeb.
GRAŻYNA FEDEROWICZ, kierownik Korpusu Publikacji Polskich, członek Sekcji Bibliografii IFLA
Przyszłość kartotek formalnych i przedmiotowych. W stronę wspólnej bazy DBN
MARTA WOJCIECHOWSKA, Pracownia Deskryptorów BN
MARTA WOJCIECHOWSKA, Pracownia Deskryptorów BN
Fałszywa koordynacja w wyszukiwaniu fasetowym – mit czy rzeczywistość?
Najbardziej zainteresowały bibliotekarzy wystąpienia odnoszące się do praktyki bibliotecznej. Prelegenci zaprezentowali przykłady opracowania przedmiotowego z wykorzystaniem DBN do poszczególnych rodzajów zbiorów bibliotecznych.
KACPER TRZASKA, Pracownia Deskryptorów BN
Najbardziej zainteresowały bibliotekarzy wystąpienia odnoszące się do praktyki bibliotecznej. Prelegenci zaprezentowali przykłady opracowania przedmiotowego z wykorzystaniem DBN do poszczególnych rodzajów zbiorów bibliotecznych.
KACPER TRZASKA, Pracownia Deskryptorów BN
Katalogowanie książek i artykułów z czasopism z użyciem Deskryptorów BN
AGATA PIETRZAK, kierownik Zakładu Zbiorów Ikonograficznych
AGATA PIETRZAK, kierownik Zakładu Zbiorów Ikonograficznych
Katalogowanie zbiorów ikonograficznych z użyciem Deskryptorów BN
ANNA KULKIŃSKA, kierownik Zakładu Zbiorów Kartograficznych
ANNA KULKIŃSKA, kierownik Zakładu Zbiorów Kartograficznych
Katalogowanie map z użyciem Deskryptorów BN
AGNIESZKA ALBERSKA, kierownik Zakładu Dokumentów Życia Społecznego
AGNIESZKA ALBERSKA, kierownik Zakładu Dokumentów Życia Społecznego
Katalogowanie druków ulotnych z użyciem Deskryptorów BN
AGNIESZKA KRAŚNICKA-KISIEL, kierownik Zakładu Zbiorów Dźwiękowych i Audiowizualnych
AGNIESZKA KRAŚNICKA-KISIEL, kierownik Zakładu Zbiorów Dźwiękowych i Audiowizualnych
Katalogowanie nagrań dźwiękowych i audiowizualnych z użyciem Deskryptorów BN
MARIOLA NAŁĘCZ, kierownik Zakładu Zbiorów Muzycznych
MARIOLA NAŁĘCZ, kierownik Zakładu Zbiorów Muzycznych
Katalogowanie zbiorów muzycznych z użyciem Deskryptorów BN
ZOFIA ŻURAWIŃSKA, Bibliotekarz Systemowy BN
ZOFIA ŻURAWIŃSKA, Bibliotekarz Systemowy BN
Deskryptory BN w systemie bibliotecznym
Na konferencji poświęcono też uwagę Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej. Odnosiły się do niej wykłady:
JOLANTA HYS, kierownik Pracowni UKD
Na konferencji poświęcono też uwagę Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej. Odnosiły się do niej wykłady:
JOLANTA HYS, kierownik Pracowni UKD
UKD w Bibliotece Narodowej w kontekście współpracy z Konsorcjum UKD
ANNA MARSULA, Pracownia UKD
ANNA MARSULA, Pracownia UKD
Tablice skrócone i wykazy działów UKD w Bibliotece Narodowej
JOANNA KWIATKOWSKA, Pracownia UKD
JOANNA KWIATKOWSKA, Pracownia UKD
Działalność metodyczna i informacyjna w Pracowni UKD w Bibliotece Narodowej
Zasygnalizowano również inne problemy bibliotekarskie w referatach:
RENEK MENDRUŃ, SZYMON ŻUCHOWSKI, Sekretariat Naukowy BN
Klasyfikacja Książek Thema. Polska wersja międzynarodowego standardu rynku wydawniczego
KATARZYNA NAKONIECZNA, Zespół ds. Znormalizowanych Numerów Wydawnictw ISBN i ISMN
Zasygnalizowano również inne problemy bibliotekarskie w referatach:
RENEK MENDRUŃ, SZYMON ŻUCHOWSKI, Sekretariat Naukowy BN
Klasyfikacja Książek Thema. Polska wersja międzynarodowego standardu rynku wydawniczego
KATARZYNA NAKONIECZNA, Zespół ds. Znormalizowanych Numerów Wydawnictw ISBN i ISMN
Serwis e-ISBN. Nowe narzędzie dla wydawców i bibliotekarzy
Konferencja oczywiście zdominowana była przez temat Deskroptorów – nowej wizji opracowania przedmiotowego BN. Rozmowy kuluarowe również dotyczyły przede wszystkim tego tematu. Środowisko bibliotekarskie jest w zasadzie przeciwne tak drastycznym zmianom, ponieważ wiąże się to z ogromną pracą w trakcie melioracji katalogów, której w dużej części nie będzie można zrobić automatycznie. Wiele bibliotek nie będzie stać na aktualizację programów komputerowych (uaktywnienie nowych pól) czy fachową automatyczną meliorację konieczną ze względu na wprowadzenie nowego słownictwa. Wielu bibliotekarzy porusza też problem, że zaprzepaszczony zostaje dorobek Pracowni JHP BN oraz pracy tysięcy bibliotekarzy poświęconych działaniom aktualizującym katalogi swoich bibliotek w JHP. Prace nad tym językiem powinny dalej iść w kierunku jego uproszczenia, tak aby umożliwić umożliwić wyszukiwanie fasetowe. Wydaje się, że tworzenie NOWEGO języka informacyjno-wyszukiwawczego nie jest tym, czego oczekiwaliby bibliotekarze (chociaż w trakcie konferencji padały słowa o kompromisie między DBN i JHP BN - to jednak oprócz rezygnacji z gramatyki, ulega znacznym zmianom także słownictwo w obrębie tych samych pól oraz tworzone są nowe pola do wypełniania również w nowym języku) .
Pomimo prezentowanych korzyści, jakie ta zmiana ma przynieść dla użytkowników nie zostały przedstawione zagrożenia. BN nie jest przygotowana w wystarczającym stopniu na zmianę. Nie dysponuje słownikiem deskryptorów i materiałami szkoleniowymi.
Wydaje się, że decyzja o stopniowym wycofywaniu się z JHP BN jest przedwczesna, a koncepcja deskryptorów przygotowana w niewystarczającym stopniu.
Biblioteka Narodowa jest głównym źródłem informacji dla bibliotekarzy, tak więc zostaliśmy postawieni w zasadzie przed faktem dokonanym i dlatego po raz kolejny i permanentny będziemy zmuszeni zmierzyć się ze zmianami i niekończącymi się aktualizacjami naszych katalogów.
Konferencja oczywiście zdominowana była przez temat Deskroptorów – nowej wizji opracowania przedmiotowego BN. Rozmowy kuluarowe również dotyczyły przede wszystkim tego tematu. Środowisko bibliotekarskie jest w zasadzie przeciwne tak drastycznym zmianom, ponieważ wiąże się to z ogromną pracą w trakcie melioracji katalogów, której w dużej części nie będzie można zrobić automatycznie. Wiele bibliotek nie będzie stać na aktualizację programów komputerowych (uaktywnienie nowych pól) czy fachową automatyczną meliorację konieczną ze względu na wprowadzenie nowego słownictwa. Wielu bibliotekarzy porusza też problem, że zaprzepaszczony zostaje dorobek Pracowni JHP BN oraz pracy tysięcy bibliotekarzy poświęconych działaniom aktualizującym katalogi swoich bibliotek w JHP. Prace nad tym językiem powinny dalej iść w kierunku jego uproszczenia, tak aby umożliwić umożliwić wyszukiwanie fasetowe. Wydaje się, że tworzenie NOWEGO języka informacyjno-wyszukiwawczego nie jest tym, czego oczekiwaliby bibliotekarze (chociaż w trakcie konferencji padały słowa o kompromisie między DBN i JHP BN - to jednak oprócz rezygnacji z gramatyki, ulega znacznym zmianom także słownictwo w obrębie tych samych pól oraz tworzone są nowe pola do wypełniania również w nowym języku) .
Pomimo prezentowanych korzyści, jakie ta zmiana ma przynieść dla użytkowników nie zostały przedstawione zagrożenia. BN nie jest przygotowana w wystarczającym stopniu na zmianę. Nie dysponuje słownikiem deskryptorów i materiałami szkoleniowymi.
Wydaje się, że decyzja o stopniowym wycofywaniu się z JHP BN jest przedwczesna, a koncepcja deskryptorów przygotowana w niewystarczającym stopniu.
Biblioteka Narodowa jest głównym źródłem informacji dla bibliotekarzy, tak więc zostaliśmy postawieni w zasadzie przed faktem dokonanym i dlatego po raz kolejny i permanentny będziemy zmuszeni zmierzyć się ze zmianami i niekończącymi się aktualizacjami naszych katalogów.
KSK, MS
Przeczytaj Relację z konferencji na stronie Biblioteki NarodowejZobacz STRONĘ KONFERENCJI DBN (program i materiały)
0 komentarze:
Prześlij komentarz